PTR

Powertoolrace is een wedstrijd met 230 volt elektrisch handgereedschap als aandrijving. Bijvoorbeeld met een opgevoerde slijptol, omgebouwde boormachine of een cirkelzaag. De wedstrijd is 1 tegen 1 over een houten baan van 20 meter lengte. Je wint wanneer je sneller bent dan je tegenstander. Foto´s van deelnememers aan de eerste Enschedese Powertoolrace.

TKT

Twente heeft als innovatieve regio veel ondernemerstalent voortgebracht, in dit geval met een UT of Saxion achtergrond. In dit boek van de Technologie Kring Twente is een 20-tal van deze talentvolle doordouwers geportretteerd in woord en beeld. Twente blijkt een prima biotoop voor high tech/innovatief ondernemend talent. De veelbetekenende naam van het boek, Startfighters, duidt op het explosieve mengsel van starten, vechten, succes en - als het tegenzit - kopje onder gaan. Dat het in dit geval ook letterlijk gaat om een stelletje eigenwijze portretten wordt nog eens benadrukt door de manier waarop ze door mij in beeld zijn gebracht. Elke foto verwijst naar de locatie of inspiratiebron waar ooit het briljante idee voor de onderneming ontstond.

Op Pathmos

Op Pathmos is een ode aan de honderd jaar oude Enschedese wijk Pathmos en zijn bewoners. Het boek bevat interviews met buurtbewoners. Ieder van hen vertelt een eigen verhaal over het leven op Pathmos. De overeenkomst is de kracht waarmee de geïnterviewden, soms na veel moeilijkheden, hun eigen keuzes gemaakt hebben ´op Pathmos´. Bij de interviews gaat het om verhalen van ´gewone´ mensen; mensen met zorgen en met dromen; mensen die keihard werken om die droom te realiseren en die hebben leren omgaan met tegenslagen.

D-Day

D-day is in de volksmond de naam geworden voor operatie Overlord, de codenaam voor de invasie door de westerse geallieerden in het door Duitsland bezette West-Europa. Deze invasie begon op 6 juni 1944 in Normandië. Locaties die deze tijd in ere houden als nagedachtenis aan een zwaar bevochten vrijheid.

6 Juni 2012. Later dan gepland, ergens aan het eind van de ochtend, ben ik op de Amerikaanse begraafplaats bij Colleville-sur-Mer in Normandië. Nu is het rondom de 6de juni altijd druk vanwege de D-Day herdenking. Vandaag is het extra druk vanwege een internationale, officiële ceremonie. Na afloop van deze ceremonie wandel ik een stukje verder tot ik vanuit mijn ooghoek een Amerikaanse Tweede Wereldoorlog veteraan zie staan, kijkend naar wat er allemaal om hem heen gebeurt. Ik wil hem graag fotograferen maar durf niet zo goed. Het voelt een beetje raar om een veteraan op deze dag en op deze bijzondere plek aan te spreken of hij voor me wil poseren. Voorzichtig loop ik naar hem toe. Ik probeer oogcontact te maken. Dat lukt. Ik knik vriendelijk en zeg; ´Hello sir´. Hij antwoord; ´hi, nice day isnt it?´ Hij stelt zich voor als Mac Evans. Ik stel me voor en vertel waar ik vandaan kom en wat ik hier doe. Of hij het goed vindt dat ik hem fotografeer? ´Oke, no problem´ antwoord Mac Evans. Waarom hij op de begraafplaats is, vraag ik hem. Hij wenkt met zijn hand en ik loop met hem mee naar het graf van zijn jeugdvriend Frank Nuzzo.

1990

Een selectie zwart-wit foto´s gemaakt voor mijn afstudeeropdracht aan de kunstacademie in 1990. Een serie portretten van personen die mij in de jaren ´80 inspireerden. De foto´s zijn gemaakt met een Nikon F3 op Kodak Tri-X 400 zwart-wit film.

Fotoworkshop

Met deze exclusieve fotoworkshop leer je snel de belangrijkste praktische en theoretische kanten van digitale fotografie. Zonder moeilijke vaktermen en ingewikkelde theorie leer ik je vanuit de praktijk hoe je met je eigen camera betere foto´s maakt. Tijdens de workshop leer je alle belangrijke instellingen op je camera te vinden en gebruiken. Daarnaast zal er aandacht zijn voor compositie, camera-standpunten en diverse tips en trucs.

We beginnen zaterdagsmorgens om 10.00 uur bij Bagels & Beans in Enschede met een korte kennismaking. Je camera instellingen worden uitgelegd en aangepast zodat je ook handmatig, in de M-stand, kunt fotograferen. Daarmee leer je wat een diafragma, ISO en sluitertijd doet en hoe deze in de praktijk te gebruiken.
Nadat we de instellingen van je camera hebben besproken en aangepast gaan we op pad. We wandelen door de binnenstad om verschillende onderwerpen te fotograferen zoals landschaps-, architectuur- en portretfotografie. Allemaal bedoeld om je meer inzicht te geven hoe je camera te gebruiken bij verschillende onderwerpen en lichtomstandigheden. Daarbij maakt het niet uit of je een oude of nieuwe digitale camera bezit.

Tegen 12.30 uur gaan we pauzeren en bespreken we de ochtend om aansluitend weer verder te gaan met fotograferen. Aan het eind van de fotoworkshop, rond 15.30 uur, bekijken we de gemaakte foto´s en sluiten we de dag af.

Dit ga je leren tijdens de fotoworkshop:
  compositie
  diafragma, sluitertijd en ISO
  diverse andere camera instellingen

Info

Algemene informatie en basisprincipes over fotografie.

DPReview
Digital Photography Review is op dit moment de beste reviewsite op het internet. Op deze website kun je alles vinden over camera´s en objectieven. Voor meer informatie ga naar www.dpreview.com

• Meer info
  
  

• Betere lens
  Foto´s maken kan met verschillende lenzen. Of je nu een groothoek, standaard of telelens gebruikt heeft alles heeft te maken met wat jij mooi, goed of belangrijk vindt. De meeste mensen die bij mij een fotoworkshop volgen bezitten een kitlens. Dit is een lens die wordt verkocht samen met een camera. Meestal is dit een zoomobjectief 18 - 55mm, f3.5-5.6. Prima voor algemeen gebruik. Maar dit soort lenzen geven weinig onscherpte in de achtergrond. Voor meer onscherpte in de achtergrond, bijvoorbeeld voor het maken van portretten, adviseer ik je dan ook een andere lens te kopen. Rond de € 150,00 tot € 200,00 heb je al een nieuwe 50mm f/1.8 of 35mm f/1.8 lens waarmee je fantastische portretfoto´s kunt maken. Deze lenzen maken zeer scherpe foto´s, zijn licht qua gewicht en geven een mooie en duidelijke onschepte in de achtergrond.
  
  

  Camera top 100
  Camera top 100 database van DxOMARK. Op deze website staat ook een objectieven top 100. Voor meer informatie ga naar www.dxomark.com
  
  

  Camera menu
  - Auto (A)
  De camera bepaalt alles voor je. De sluitertijd, diafragma, ISO en het gebruik van de interne flitser. De camera is zo geprogrammeerd dat een foto gemiddeld goed is.
  
  - Programma (P)
  In deze programmeerstand kun je de ISO-waarde aanpassen terwijl de camera automatisch de best passende sluitertijd en diafragma kiest.
  
  - Sluitertijd (S / Tv)
  Je kiest de sluitertijd en de camera bepaald het diafragma. De sluiter heeft als oorspronkelijke bedoeling de belichtingstijd te regelen. Door de belichtingstijd te veranderen kun je de lichthoeveelheid die de sensor bereikt beïnvloeden. Wanneer er weinig licht is kun je kiezen voor een lange sluitertijd. Wanneer er veel licht is of je wilt en snel bewegend onderwerp fotografen dan kies je voor een korte sluitertijd.
  
  - Diafragma (A /Av)
  Je kiest het diafragma en de camera bepaald de sluitertijd. Je gebruikt deze instelling wanneer je een grote of kleine scherptediepte wilt hebben. Voor overbelichten of onderbelichten kun je de +/- knop op de camera gebruiken.
  
  - Manueel (M)
  Deze instelling gebruik je wanneer je totale controle over je sluitertijd en diafragma wilt hebben.
  
  - ISO
  ISO staat voor de lichtgevoeligheid van de beeldsensor. Bij veel licht kun je met een lage ISO waarde, bijvoorbeeld 100 ISO, een hele gedetailleerde / scherpe foto krijgen. Wanneer het donker is heb je een hogere ISO waarde, bijvoorbeeld 1600 ISO, nodig om een foto te maken. Een nadeel bij het instellen van een hoge ISO waarde is dat je meer ruis en minder detaillering / scherpte krijgt.
  
  

  Scherptediepte
  De scherptediepte is de grootte van een gebied waarin alles scherp wordt weergegeven. Scherptediepte is afhankelijk van de afstand tot het onderwerp en de lens die je gebruikt. Een groothoeklens geeft veel scherptediepte. Een telelens geeft weinig scherptediepte. Door met de scherptediepte te spelen is het mogelijk om het onderwerp ´los´ te krijgen van de achtergrond. Dit doe je door een relatief grote diafgragma-opening (laag getal) te gebruiken.

  

  
  
  

  Sensor
  Full-frame camera´s worden zo genoemd omdat het formaat van de sensor net zo groot is als het negatiefformaat (24 x 36 mm) van een analoge spiegelreflex camera. Omdat een full-frame sensor relatief duur is zijn er ook camera´s met een kleinere APS-C sensor (22 x 15 mm) of nog kleiner. De cropfactor heeft te maken met de grootte van de beeldsensor van je camera. Het verschil ga je zien bij de brandpuntsafstand van lenzen. Een 50mm lens op een full-frame camera heeft ook echt een brandpuntsafstand van 50mm. Als je dezelfde lens op een camera met een cropfactor zet, bijvoorbeeld een APS-C, krijgt de lens een grotere brandpuntsafstand. Bij een APS-C camera met een 50mm lens zal deze lens zich gedragen als een 75mm (x1.5 Nikon cropfactor) of 80mm (x1.6 Canon cropfactor) lens waardoor het onderwerp een stuk dichterbij komt.

  

  
  
  

  Sensor schoonmaken
  Met een schoon, statisch nylon penseeltje kun je het fijne stof oppakken. Beter is het gebruik van een speciaal hiervoor ontwikkeld kwastje. Hardnekkige vlekjes kun je laten schoonmaken door een specialist.
  Meer informatie over dit onderwerp kun je vinden op www.google.com
  
  

  Ruis
  Ruis kun je het beste vergelijken met de korrel in een filmrol. Hoe hoger de ISO waarde van een filmrol, hoe meer korrel. Bij mooi weer gebruik je een filmrolletje met lage gevoeligheid, bijvoorbeeld 50 of 100 ISO. Deze filmrol heeft een fijne korrel. Bij weinig licht gebruik een filmrolletje met een hoge gevoeligheid, bijvoorbeeld een 800 of 1600 ISO. Dit soort filmrolletjes hebben een grove korrel. In een film met een hoge ISO waarde zitten grote lichtgevoelige zilverkristallen. Na het ontwikkelen van het filmrolletje wordt deze korrel zichtbaar. Hoe hoger de ISO waarde, hoe meer korrel en daardoor minder detaillering in je foto.
  Zonder al te technisch te worden; bij digitale camera´s spreken we niet meer van korrel maar noemen we het ruis. Een camera met een grote sensor, zoals een fullframe camera, heeft minder ruis in een foto bij een hoge ISO waarde dan een foto gemaakt met een APS-C camera bij een hoge ISO waarde.
  
  

  Histogram
  Een histogram laat zien hoe de hoge en lage lichten zich tot elkaar verhouden. Elke pixel in je foto krijgt een waarde tussen de 0 en 255, waarbij 0 zwart is en 255 wit. Dat is tenminste de theorie. In de praktijk is een histogram verre van nauwkeurig. Een histogram op je camera is gebaseerd op een JPG-thumbnail en niet het RAW-bestand. Vandaar de onnauwkeurigheid.
  Van belang is waar jij doortekening in de foto wilt hebben. Je zult dan ook vaak moeten kiezen voor een doortekening in het donkere gedeelte of in het lichte gedeelte van je foto. Daarbij is het belangrijkste dat je onderwerp de juist belicht krijgt. Fotografeer daarom altijd in het RAW-formaat. Je krijgt daarmee meer pixelinformatie in een foto dan wanneer je in het JPG-formaat fotografeert.

  

  
  
  

  Chimping
  De term chimping hoort bij fotografen die na het maken van elke foto meteen op hun lcd-scherm kijken om de foto te checken met of zonder de daarbij behorende dierlijke geluiden. Door telkens op je schermpje te kijken na elke gemaakte foto kunnen misschien bijzondere momenten niet meer worden waargenomen. Ook kan dit invloed hebben op de flow bij het fotograferen. Wanneer je de gemaakte foto controleert op, bijvoorbeeld overbelichting via het lcd-schermpje, moet je rekening houden met het feit dat wat je ziet een slap aftreksel (JPG-thumbnail) is van het origineel. Helemaal wanneer je in het RAW-formaat fotografeert. Er zit altijd meer informatie in een RAW bestand dan een JPG-thumbnail op je schermpje laat zien.

  RAW
  Als je gaat voor de hoogste kwaliteit van je fotobestand, kies dan voor het fotograferen in het RAW-formaat. Alle camera´s bieden de mogelijkheid om RAW-bestanden op je geheugenkaartje vast te leggen. Het nadeel is dat, in vergelijking met een jpg-bestand, een RAW-bestand vele malen groter is in Mb´s. In de praktijk betekent dit dat je dan ook minder RAW-bestanden kunt opslaan op je geheugenkaartje dan wanneer je uitsluitend in het JPG-formaat fotografeert. Met de bijgeleverde camera software of via de RAW Plugin van Photoshop kun je achteraf de nodige correcties uitvoeren. Er bestaat geen universeel RAW-formaat. Elk merk camera heeft zijn eigen type RAW. Vorm en opbouw van het RAW-bestandstype verschilt niet alleen van fabrikant tot fabrikant, maar ook onderling tussen de cameramodellen van één fabrikant. Digitale opnames in het RAW-formaat bieden veel meer mogelijkheden om bijvoorbeeld de belichting en kleuren te bewerken zonder kwaliteitsverlies. Je hoeft je tijdens het maken van een foto in RAW weinig zorgen te maken over de witbalans omdat dit achteraf, in bijvoorbeeld Photoshop, aangepast kan worden. Ook is er veel meer belichtingsspeelruimte bij een RAW-bestand dan bij een JPG-bestand.

  Lichtmeten
  Om nauwkeurig te meten moet je eigenlijk dicht bij het onderwerp staan. Het meten van het licht gebeurt met de camera door het objectief. Dit heet DDL-meting (Door De Lens). Deze ingebouwde lichtmeter is verbonden met het diafragma en de sluitertijd zodat de camera zichzelf kan instellen om tot een juiste belichting te komen. De ingebouwde belichtingsmeter van je camera werkt met meerdere sensoren die op verschillende punten het binnenkomende licht meet. Deze gegevens worden tot een gemiddelde gemaakt.
  
  - Spotmeting
  De spotmeter meet een klein gedeelte in het midden van het onderwerp. Meestal is dit ongeveer 3% van het totale beeld.
  
  -Centrum meting
  Deze instelling meet een groot gedeelte van het onderwerp en maakt dan een gemiddelde met het overige deel van het onderwerp.
  
  - Matrix meting
  Vrijwel het hele gedeelte van je onderwerp wordt gemeten.
  
  

  Compositie
  Een goede compositie kan ervoor zorgen dat een foto mooi / goed wordt. Compositie is in feite ordening van elementen in je beeldvlak. Een fotograaf kan de beeldelementen, personen of voorwerpen, vooraf op een uitgezochte plek zetten. De fotograaf kan ook de camera net zo lang verplaatsen totdat de opbouw van het beeld voor zijn gevoel klopt.
  
  - Centrale compositie
  Door het centreren van je onderwerp krijgt de foto balans. Deze techniek werkt het beste bij een foto met weinig andere elementen in beeld. Je kunt de nadruk op het onderwerp versterken door de ruimte er omheen rustig te houden.
  
  - Regel van derden
  Over de plaatsing van het hoofdmotief in het beeldvlak gaat de regel van derden. Deze regel geeft in veel gevallen een prettige beeldvulling. De regel van derden maakt een foto interessanter door het onderwerp op een snijpunt of vlak naast een lijn te plaatsen.
  
  - Alles kan
  Feitelijk kun je alles vergeten over compositie. Want alles is goed wat je doet. Wanneer je de basisregels van de compositie vergeet kunnen je foto´s een stuk interessanter worden.
  
  

  

  
  
  

  Interne flitser
  Wanneer het te donker is om te fotograferen kan de camera automatisch de flitser aanzetten. Op zich geen probleem maar de ingebouwde flitser heeft zijn beperkingen. Je kunt alleen direct flitsen (recht naar voren). Het bereik ligt ergens rond de 2 tot 6 meter. Dichtbij het onderwerp fotograferen, met de flitser aan, betekent dat de foto te licht (overbelicht) zal worden. Te ver weg je onderwerp fotograferen, met de flitser aan, betekent dat de foto donker (onderbelicht) blijft. Wanneer je in het donker wilt fotografen zonder flits zet dan de flitser uit via het menu in de camera. Verander de ISO waarde naar 1600 ISO of hoger en zorg voor een grote diafragma-opening (bijvoorbeeld f/2.8). Uit de hand fotograferen met een sluitertijd langer dan 1/30 seconde kan zorgen voor bewegingsonscherpte.
  
  

  Externe flitser
  Een beter resultaat met flitsen bereik je met een externe flitser / reportageflitser. Bijna elke externe flitser heeft een draaibare kop. Met deze kop ben je niet beperkt tot rechtuit flitsen. Een externe flitser geeft je de mogelijkheid om het flitslicht totaal de andere kant op te laten gaan. Dit noemen we indirect flitsen. Wat in de praktijk vaak voorkomt is dat de externe flitser op het plafond gericht wordt. Dit geeft namelijk een mooi en zacht gespreid licht. Wil je meer licht naar voren laten komen kun je overwegen om een bounce card te gebruiken. Een bounce card kan flitslicht naar het plafond sturen en op hetzelfde moment naar voren.
  Handiger in de praktijk met hetzelfde resultaat is een Omnibounce. Dit zijn speciale kapjes die je op een reportageflitsers drukt. Het maakt het flitslicht diffuus waardoor de schaduwen zachter worden. Voor meer informatie over Omnibounce ga naar www.google.com
  
  - TTL
  Through The Lens. Door De Lens. Dit houdt in dat de camera de lichtmeting regelt. Het voordeel om de flitser in deze stand te zetten is het gemak waarmee je bij veranderende lichtomstandigheden snel kunt fotograferen zonder dat je een aanpassing op je flitser of camera moet maken.
  
  - M
  Wil je geen variatie meer in de instellingen van de camera en flitser, dan zet je de camera en flitser in de M-stand. Wanneer je wilt beschikken over het volle vermogen van je flister zal ook deze M-stand de beste instelling zijn. Je kunt met het aanpassen van het diafragma kleine veranderingen in de belichting krijgen. Dit kan ook door de instelling op de flitser aan te passen. Bijvoorbeeld van vol vermogen (1/1) het vermogen van de flitser te halveren (1/2).
  
  - Niet flitsen
  Ik ben geen voorstander van het fotograferen met een flitser. Wanneer het flitslicht teveel aanwezig is haalt dit al snel de sfeer uit een foto. Vaak is fotograferen met bestaand licht interessanter.
  
  

  Filmontwikkelen en printen
  Informatie over filmontwikkelen en foto´s afdrukken in de donkere kamer. Download filmprint.pdf
  
  

  Scannen
  Informatie over scannen van film en foto´s. Download scannen.pdf
  
  

  Statief
  - Tripod
  Een tripod is het meest gebruikte type statief en wordt ook wel een driepootstatief genoemd. Dit soort statieven gebruik je voor landschapsfotografie of voor het maken van foto´s met een lange sluitertijd. De betere tripods zijn van het merk Gitzo en Manfrotto. Meer informatie over tripods kun je vinden op www.gitzo.com en www.manfrotto.com
  
  - Monopod
  Een monopod blijft niet zelfstandig staan, maar heeft als voordeel dat hij snel op te zetten is. Deze worden voornamelijk gebruikt door sportfotografen die werken met grote telelenzen. De betere monopods zijn van Gitzo. Meer informatie over Gitzo kun je vinden op www.gitzo.com
  
  - Ministatief
  Ministatieven zijn klein en gemakkelijk mee te nemen. Deze statieven zijn handig voor vakantie of als tafelstatief. Er zijn ministatieven die beschikken over flexibele pootjes die je bijvoorbeeld om een tak van een boom kunt klemmen. De betere ministatieven zijn van het merk Joby Gorillapod en Manfrotto. Meer informatie over Gorillapods kun je vinden op www.joby.com
  
  

  Photoshop
  Wil je kwalitatief goede foto´s dan fotografeer je in het RAW formaat. Dat betekent dat de camera geen bewerkingen toepast zoals verscherping en kleur. Mijn RAW bestanden importeer ik in Phoptoshop en daarmee ben ik in staat om onder andere zeer nauwkeurig een klein gedeelte van mijn foto lichter of donker te maken, een storend element in mijn foto te retoucheren en kleuren aan te passen. Voor meer informatie over Photoshop ga naar www.adobe.com/user-guide en www.adobe.com/tutorials Wanneer je geen Photoshop bezit kun je voor een klein bedrag per maand een abonnement afsluiten via www.adobe.com/nl
  
  

  Instellingen Photoshop
  De NIDF-norm bevat richtlijnen voor de instellingen van Photoshop. Deze richtlijnen kun je lezen of downloaden via www.nidf.nl
  
  

  Filters voor Photoshop
  NIK Collection is een fotobewerkingssoftware die veel professionele fotografen gebruiken als plug-in voor Photoshop. Ga voor meer informatie naar www.nikcollection.dxo.com
  
  

  Cursus Photoshop
  Wanneer je meer zou willen weten over beeldbewerking met Photoshop dan is het mogelijk om te kiezen voor een privé cursus. Deze cursus wordt dan helemaal afgestemd op je eigen niveau. Er is geen minimum of maximum aantal lessen die je moet volgen. Als basis ga ik je helpen bij de meest belangrijkste functies binnen Photoshop zoals corrigeren op licht en/of donker, contrast, retoucheren, lagen en maskers, van kleur naar zwart-wit, van RAW naar JPG. Het leren van de overige functies is afhankelijk van je eigen specifieke wensen die we tijdens de eerste les bespreken. Voor het volgen van een privé cursus moet je wel beschikken over een laptop met daarop Photoshop geïnstalleerd. Wil je meer informatie over de cursus Photoshop stuur dan een mail naar info@renefokkink.nl
  

  

  
  
  

  Macrofilter
  Voor een opdrachtgever moet ik kleine technische objecten fotograferen maar ik heb geen macrolens. Aangezien ik geen intentie bezit om er één te kopen probeer ik het eerst met een macrofilter. Inmiddels heb ik een testfoto gemaakt met een Marumi +3 Achromat macrofilter 58mm. Het resultaat is verassend. Geen vertekening in de hoeken van de foto en een goede scherpte. Bij het maken van de foto heb ik de Canon 50mm lens van de AF stand gehaald en schuif ik de camera net zolang naar voren tot ik een scherp beeld krijg. Minimale scherpstelafstand voor mijn 50mm lens is 45 centimeter. Met deze macro filter is dit nu 13,4 centimeter geworden. Het uiteindelijk eindresultaat voor mijn klant is perfect. Voor meer informatie ga naar www.marumi-filter.co.jp/en
  
  

  Tarievenlijst
  Deze tarievenlijst is bedoeld voor degenen die een foto willen gebruiken waarvan de fotograaf niet te achterhalen is. Ook kan deze tarievenlijst voor andere doeleinden worden gebruikt. De hierin genoemde tarieven kunnen namelijk ook dienen als uitgangspunt voor fotografen opzoek naar een reële prijs per foto. Ga voor meer informatie naar www.fotoanoniem.nl
  
  

  Inspiratie
  Inspirerende oude en nieuwe fotografie die ik interessant vind.
  
  

  Verklaring portretrecht
  Voorbeeld van een overeenkomst tussen de fotograaf en geportretteerde. Zet je afspraken voor het fotograferen en het uiteindelijke gebruik van een foto op papier. Een mondelinge afspraak is wel rechtsgeldig, maar is moeilijk te bewijzen. Download portretrecht.pdf
  
  

  Over portretrecht
  De Auteurswet beschermt de privacy van geportretteerde personen. Voor publicatie van een in opdracht gemaakt portret is altijd toestemming nodig van de geportretteerde.
  Voor meer informatie ga naar www.dupho.nl
  
  

Blog

Over mijn fotografie en aanverwante zaken.

Defect
Zoals alle fotografen bewaar ook ik mijn fotobestanden op externe harde schijven. Belangrijke bestanden of een backup kunnen hier op worden bewaard. Je fotowerk of andere documenten raak je daardoor nooit kwijt wanneer je computer het niet meer doet. Maar wat nu als je een oud fotobestand wilt gebruiken die op een externe harde schijf staat die het niet meer doet?
Inmiddels bezit ik drie harde schijven van LaCie die in deze categorie vallen. Na kort zoeken op het internet lees ik op verschillende forums dat de voeding van deze LaCie d2 harde schijven kapot kunnen gaan. Ook lees ik dat je de harde schijven kunt uitbouwen door de schijf er uit te schroeven en in een andere behuizing te zetten. Dat lucht enigszins op. Ik was al bang dat ik de harde schijven zou moeten opsturen voor een recovery, wat al snel een paar honderd euro per schijf kost.
Mijn fotobestanden in de Cloud zetten is niet echt een oplossing omdat ik teveel fotobestanden bezit. Daarbij komt dat mijn Photoshop-bestanden te groot zijn. Een Photoshop-bestand gaat al snel richting de 700 Mb per bestand. Mijn advies is daarom ook om een backup te maken van je externe harde schijven. Je kunt ook de betere foto-bestanden uitselecteren en die nogmaals back-uppen. Dit scheelt schijfruimte. Voor het back-uppen gebruik ik LaCie Rugged harde schijven. Voor meer informatie over LaCie schjiven ga naar www.lacie.com

• Meer lezen
  
  

• Laatste foto-opdracht
  Wegens ziekte ben ik eind 2019 gestopt met commerciële fotografie. Hieronder de laatste foto´s die ik heb gemaakt voor mijn toenmalige Enschedese opdrachtgevers. Voor een overzicht van al mijn opdrachtgevers ga je naar www.linkedin.com
  

  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  

  

  
  
  

  Portfolio en vragen
  Of je nu een opleiding hebt gevolgd of dat je autodidact bent, een portfolio is je beste visitekaartje. Je laat zien wat je kunt en wat jij wilt fotograferen. Daarmee is nog niet gezegd dat je er ook geld mee kunt verdienen. Je zult over een interessante portfolio moeten beschikken om klanten binnen te kunnen halen.
  Naar mijn mening werkt een portfolio beter wanneer je fotowerk in een bepaalde niche zit waarmee je gemiddeld beter bent dan je collega fotografen. Of het nu architectuur foto´s zijn of portretten op locatie, je moet kunnen overtuigen met je portfolio. In de praktijk zoeken namelijk de meeste opdrachtgevers een fotograaf die het beste past bij één bepaalde foto-opdracht.
  Het is aan jouw, als fotograaf, om uit te zoeken welke opdrachtgevers geïnteresseerd kunnen zijn om je in te zetten voor een fotoklus. Wanneer je een lijstje hebt samengesteld probeer dan afspraken te maken. Vraag of je langs mag komen voor een gesprek. Wanneer je wordt uitgenodigd vergeet dan niet je Ipad of laptop mee te nemen met daarop je portfolio. Dat praat makkelijker.
  Daarnaast is het wenselijk contact te houden met collega zzp´ers zoals fotografen, ontwerpers, kunstenaars etc. Feedback op je foto´s, antwoorden krijgen op technische vragen of zakelijke onzekerheden bespreken is belangrijk voor je ontwikkeling. Misschien zijn het je vrienden of ex-studiegenoten die je hiermee kunnen helpen. Je kunt ook overwegen om je aan te sluiten bij een businessclub. Een businessclub kan je ondersteunen bij het ontwikkelen van je zakelijke activiteiten. Het ROZ heeft een lijst met adressen van businessclubs. Deze lijst kun je downloaden via www.rozgroep.nl/uploads/netwerkclubs.doc
  
  

  Abe
  Met zoon Abe een frisse neus halen op de voormalige vliegbasis Twente. Deze foto is gemaakt met mijn iPhone. Voor het maken van deze foto heb ik geen speciale app gebruikt. De belichting heb ik iets donkerder gemaakt dan de belichting die de iPhone automatisch maakt. Daarmee zorg ik ervoor dat de wolken zichtbaarder worden.
  

  

  
  
  

  10 jaar
  Juli 2015. 10 jaar geleden kreeg ik de opdracht van De Woonplaats (woningcorporatie) om met enige regelmaat de meest belangrijke bijeenkosten en activiteiten rondom de renovatie en nieuwbouw op Velve-Lindenhof te fotograferen. Vandaag heb ik de laatste foto´s gemaakt op Velve-Lindenhof. Daarmee is het mijn langstlopende fotografie opdracht. Voor meer informatie over De Woonplaats ga naar www.dewoonplaats.nl
  

  

  
  
  

  Grolsch
  Maart 2015. In opdracht voor Grolsch. Andrei Haret wordt de nieuwe algemeen directeur van Grolsch. Hij volgt de huidige algemeen directeur Tom Verhaegen op.
  

  

  
  
  

  Berlijn
  Juni 2014. Voor het eerst in Berlijn. Een indrukwekkende stad met een bizar verleden. Zeer betaalbaar voor toeristen zoals ik. Een relaxte cultuur en super vriendelijke mensen.
  

  

  
  
  

  Expo
  Ik doe mee met een groepsexpositie georganiseerd in het kader van de Culturele Zondag. In verschillende groepssamenstellingen zijn we de afgelopen jaren naar Normandië afgereisd om daar op zoek te gaan naar verhalen. Verhalen die we vastleggen met foto´s, frottage´s en linosnedes. Ons werk is te zien van 14 februari tot 13 maart 2014 bij boekhandel Broekhuis in het centrum van Enschede. Voor openingstijden ga naar www.boekhandelbroekhuis.nl
  

  

  
  

  

  
  
  

  Laidback
  Gisteren heb ik foto´s gemaakt voor Jurgen Kuipers van zijn nieuw ontworpen Laidback fiets, een fiets in retrostijl. Het is een cross-over tussen een elektrische fiets en een ligstoel. Het ontwerp heeft een IBDC / IF-prijs 2014 gewonnen en werd bekroond met een ´Honourable Mention´ van Green Dot Awards. Voor meer informatie over Laidback ga naar www.jurgenkuipers.com
  

  

  
  
  

  Interview
  Kunst van Enschede is een onderdeel van de krant Hart van Enschede in samenwerking met de Cultuurcoach.
  
  - Wat maak je?
  Ik ben fotograaf en maak eerlijke, pure fotografie voor magazines en het bedrijfsleven. Daarnaast geef ik cursussen fotografie en beeldbewerking.
  - Wat maakt jouw werk speciaal?
  De foto´s die ik maak moeten bijzonder zijn. Ik zoek contact met mijn onderwerp om samen te werken aan een mooi portret. Dit is een belangrijk aspect in mijn manier van werken: het vermogen om mensen op hun gemak te laten voelen en zo de mooiste kant maximaal te laten spreken. Soms in de vorm van een conventioneel portret, soms in een grappige setting.
  - Welke bekende kunstenaar bewonder jij?
  Richard Avedon. Hij is bekend door zijn zwart-wit foto´s met een witte achtergrond en een zwarte rand, ontstaan door het gebruik van een 8x10inch camera. De ultrascherpe, zeer grote foto´s geven het idee dat je de gezichten beter kunt ´lezen´.
  - Wat betekent Enschede voor jou?
  Enschede is een overzichtelijke, middelgrote stad met een bruisend centrum omgeven door prachtige natuur en een redelijk goed klimaat voor kunst. Samenwerking met kunstenaars, galeries en musea leveren vaak frisse en verrassende kunstinitatieven op. Het is de thuisbasis van mijn opleiding als fotograaf. Ik heb hier mijn familie, vrienden en werk.
  
  

  Grolsch
  In opdracht voor Grolsch maak ik regelmatig portretten. Dit kan bijvoorbeeld het personeel tussen de vulmachines zijn of zoals gisteren dit prachtige portret van Tom Verhaegen met een beugelfles.
  

  

  
  
  

  Lange sluitertijden
  26 mei 2012, 00.14 uur. Lange sluitertijden fotografie op het voormalige Zuidkamp terrein van vliegveld Twente. Met een sluitertijd van 224 seconden en het bijlichten van het gebouw en de bomen met een LED filmlamp is dit het resultaat. Overige technische gegevens: diafragma F2.8, ISO 100, lens 24mm, Auto Witbalans. Mijn camera staat op een stevig statief.
  

  

  
  
  

  Sawyer
  Eerder deze week heb ik foto´s gemaakt voor Jurgen Kuipers. Jurgen maakt prachtige, van hout gemaakte cruisers met de naam Sawyer. Sawyer is een uniek ontworpen fiets en heeft inmiddels meerdere internationale designprijzen gewonnen. Voor meer informatie over Sawyer ga naar www.jurgenkuipers.com
  

  

  
  
  

  Bolletje
  Da afgelopen dagen heb ik foto´s gemaakt voor de nieuwe website van Bolletje in opdracht van Trimm. Ik ben meerdere dagen bezig geweest om de inventaris en verpakkingen van beschuiten en crackers etc. in Almelo te fotograferen. Alle foto´s zijn vervolgens vrijstaand gemaakt in Photoshop zodat deze kunnen worden verwerkt in de nieuwe website van Bolletje. Voor meer informatie ga naar www.bolletje.nl
  
  

  Rotary
  Februari 2011. Fotografie voor het jubileumboek ´75 jaar bijdragen´ van de Rotary club Enschede in opdracht van Axis Media-ontwerpers. Het boek geeft een inkijk in de club met een historische tijdlijn, interviews met markante Rotarians en veel anecdotes uit de club historie. Links op de foto is dhr. Visser en rechts op de foto is dhr. van Andel (101 jaar) die al sinds 1946 lid is van de Rotary club Enschede.
  

  

  
  
  

  Werkveldcommissie
  Onlangs heb ik plaats genomen in de werkveldcommissie MBO opleiding ´beeld en media´ van het ROC van Twente. Samen met Jan Schartman (collega fotograaf) adviseren we het ROC van Twente bij de inrichting van het lesprogramma voor ´beeld en media´. Voor meer informatie over het ROC van Twente ga naar www.rocvantwente.nl
  
  

  Verhuizing
  Omdat ik nauwelijks nog foto´s maak waarvoor ik een grote studio nodig heb en omdat de kosten aan de Spinnerij Oosterveld te hoog zijn, ben ik verhuisd naar de Fazantstraat. Makkelijk parkeren voor het pand en binnen is het aangenaam warm en gezellig. Een ideale ruimte om fotografie cursussen te geven. Nieuwsgierig hoe ik er nu bij zit? Kom langs!
  

  

  
  
  

  Familieprotret
  Omdat ik eigenlijk alleen fotowerk maak voor bedrijven, magazines en reclamebureaus ligt het niet zo voor de hand om foto´s te maken voor particulieren. Dit komt doordat er teveel fotografen zijn die zich op deze markt hebben gestort en tegen belachelijke lage tarieven werken.
  Vandaag is er een uitzondering op de regel. De uiteindelijke foto bestaat uit 4 verschillende foto´s die zijn bewerkt in Photoshop en samengesteld tot één grote nieuwe foto. De 4 opdrachtgevers zijn blij met de foto die ze aan hun ouders geven.
  

  

  
  
  

  Lezing
  Afgelopen dinsdag heb ik een lezing gegeven over mijn fotografie aan het ROC van Twente afdeling Beeld en Media. Inhoudelijk ging mijn lezing over mijn eigen foto´s, compositie en improviseren op locatie en het vinden van fotowerk / geld verdienen. In tegenstelling tot mijn opleiding 30 jaar geleden, waarbij de vrouwen ver in de minderheid waren, schijnt vandaag de dag de studie fotografie een vrouwelijke aangelegenheid te zijn. Veertig scholieren keurig in hun bankjes. Zevenendertig jonge vrouwen en drie jonge mannen. Grappig... Voor meer informatie over het ROC van Twente ga naar www.rocvantwente.nl
  
  

  Kunstkalender
  November 2010. Voor de kunstkalender van Enjoy the Crisis heb ik afgelopen week 12 portretten gemaakt van de deelnemende kunstenaars. Op deze kalender worden 12 bijzondere Enschedese kunstenaars belicht die werken vanuit diverse disciplines. De getoonde kunstwerken variëren van schilderingen, tekeningen, foto´s, gemengde media en meer.
  

  

  
  
  

  Jan Cremer
  Maart 2009. Vandaag is de officiële ondertekening voor het plan om het Balengebouw te verbouwen tot het Jan Cremer Museum. Het Balengebouw is hiervoor aangekocht door De Woonplaats en zal worden verbouwd na het ontwerp van de architecten Bjarne Mastenbroek en Rem Koolhaas.
  

  

  
  
  

  FotoAcademie
  Afgelopen donderdag, 3 december 2009, ben ik op uitnodiging van Han Sieveking, oprichter en directeur van de FotoAcademie, naar Amsterdam afgereisd om te praten over het opstarten van een FotoAcademie vestiging in Enschede. Dat lijkt me een fantastische uitdaging wanneer dit allemaal doorgaat... Voor meer informatie over ga naar www.fotoacademie.nl
  
  

  Herinnering
  Eerder deze week was ik met een vriend onderweg om sfeerfoto´s te maken van zijn auto. De foto´s dienen ter herinnering omdat hij zijn auto gaat verkopen.
  

  

  
  
  

  Gratis
  Zaterdag 8 augustus 2009 organiseerde ik voor 18 oud-cursisten en geïnteresseerden een gratis workshop flitsen met een externe flitser. Tijdens de workshop werd er veel aandacht besteed aan de juiste instellingen van de camera en flitser zoals het fotograferen en flitsen in de M-stand.
  
  

  Docentschap
  Bij het AOC Oost MBO-opleiding doceer ik parttime de beginselen van beeldbewerking (Photoshop) aan leerlingen in de leeftijd van 16 tot 18 jaar.
  
  

  Winter Wonderland
  Februari 2009. Het is koud en het heeft flink gesneeuwd vandaag. Wanneer ik naar huis ga zie ik dat het licht prachtig is. Wat doe je dan als fotograaf?
  

  

  
  
  

  Domijn
  Vorige maand heb ik portretten gemaakt van mensen op straat in opdracht voor de woningcorporatie Domijn uit Enschede. De foto´s worden gebruikt voor de nieuwe website van Domijn. Ook zijn de foto´s verwerkt in banieren voor de aankleding van de centrale hal bij Domijn.
  

  

  
  
  

  Cogas
  Oktober 2008. In opdracht van Cogas heb ik vorige week meerdere foto´s gemaakt van de nieuwe algemeen directeur Michiel Kirch.
  

  

  
  
  

  Open dagen
  Op zaterdag 26 en zondag 27 mei 2008 kwamen er meer dan 150 bezoekers op de open dagen van Beeldvlak. Onder het genot van een hapje en een drankje kregen de bezoekers voorlichting over de verschillende cursussen en trainingen die ik organiseer. Voor de locatiegegevens van de Spinnerij Oosterveld ga naar www.google.com
  
  

  Studio
  De afgelopen weken heb ik de muren en de vloer geschilderd, electra en de verlichting aangelegd en een keukenblok geplaatst in mijn studio. Nu ik klaar ben met inrichten kan ik genieten van mijn nieuwe werkplek. In de studio kan ik mijn foto opdrachten maken en is er voldoende ruimte om workshops te geven. Kom kijken.
  

  

  
  
  

  Velve-Lindenhof
  In opdracht van De Woonplaats, het eerste nieuwe huis in aanbouw gefotografeerd als onderdeel van de renovatie op de Enschedese wijk Velve-Lindenhof. De nieuwe huizen hebben een houten skelet als basis.
  

  

  
  
  

  Vakantie
  Maart 2007. Ik ben samen met vrienden en collega´s van vrienden van internetbureau Trimm op vakantie in Barcelona. Wat ons bindt is dat we allemaal geïnteresseerd zijn in Barcelona, fotografie, cultuur/architectuur en lekker eten.
  

  

  
  
  

  Normandië 2005
  In mijn rondgang van de ene naar de andere bezienswaardigheid rij ik ´s morgens het dorpje Sainte-Mère-Église binnen. Na een wandeling door het dorp, een bezoek aan het Musèe Airborne en een bakje koffie bij café C-47, zie ik in een zijstraat van het kerkplein een grote touringcar staan. Het valt me op dat deze touringcar achter de ramen insignes en vaandels draagt gerelateerd aan een militaire eenheid met de naam Easy Company. Nieuwsgierig dat ik ben loop ik er naartoe. Ik zie dat de touringcar vol zit met Amerikaanse WW2 veteranen. Ongegeneerd maak ik snel een paar foto´s. Al snel kom ik aan de praat met de chauffeur van de touringcar die mij verteld dat ze op het punt staan te vertrekken richting een monument bij Beuzeville-au-Plain. Een monument ter nagedachtenis aan de omgekomen paratroopers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Mijn auto staat vlak bij dus ik bedenk me geen seconde. Ik rij er achteraan. Daar aangekomen en nadat iedereen is uitgestapt, maak ik nog een paar foto´s waaronder een close portret van Don Malarkey. Voor meer informatie over Donald Malarkey ga naar www.wikipedia.org
  

  

  
  

  Docentschap
  September 2000. Sinds vandaag ben ik docent fotografie, docent printen in de DOKA en docent Photoshop bij Concordia Kunst & Cultuur in Enschede. Ik geef les aan zeer enthousiaste cursisten gedurende een periode van meerdere maanden / cursusjaar. Lesgeven doe ik in de avonduren en de zaterdagochtenden. Voor meer informatie ga naar www.concordia.nl
  
  

  Polaroid SX-70
  Tijdens mijn studietijd in de jaren ´80 kreeg ik les van Polaroid fotograaf David van ´t Veen. Hij heeft er destijds voor gezorgd dat ik vandaag de dag nog steeds een beetje verliefd ben op dit medium.
  Gisteren heb ik een zilver bruine Polaroid SX-70 camera gekocht. Mijn eerste Polaroid camera. Deze camera bezit het meest fantastische geluid wat een camera maar kan maken. Elke foto of Polaroid die je maakt is een origineel. Dat de Polaroids altijd een beetje onscherp zijn moet je voor lief nemen.
  In 1972 kwam de Polaroid SX-70 voor het eerst op de markt. Met een aanschafprijs van +/- 800 gulden voor deze camera en +/- 20 gulden voor een pakje Polaroids is deze camera, vanwege de hoge kosten, nooit populair geweest in Nederland.
  
  

  Henk Westbroek
  In 1996 kreeg ik de opdracht van het opinieblad Nieuws Tribune om foto´s te maken van Henk Westbroek in zijn café-restaurant ´Stairway to Heaven´ in Utrecht. Rond deze tijd kwam er met enige regelmaat een reportage op het journaal over Maria met bloedende tranen. Dit vormde de basis voor de linker foto. De bloedende tranen van Maria is bij deze foto een rode saus die is gemaakt door de chef-kok van Henk Westbroek. De foto´s zijn gemaakt met een Pentax 6x7 camera op een kleuren dia rolfilm.
  

  

  
  

Wat cursisten zeggen over de fotoworkshop

Ook een reactie doorgeven? Dit kan via info@renefokkink.nl

Romy
De Basiscursus Fotografie was erg leerzaam! Ik had zelf al lange tijd een spiegelreflexcamera, maar zette deze heel snel op de automatische stand. Tijdens de cursusdag heeft Rene mij de basis van de camera geleerd. Welke instellingen moet je gebruiken bij welke verschillende invloeden (licht, scherpte-diepte, etc.)? Tijdens deze cursus krijg je veel persoonlijke aandacht. Een goede cursus om in een dag je camera beter te leren kennen! Een aanrader!

• Meer reacties
  
  

• Monique
  Beste Rene, De workshop fotografie was een leerzame dag. Veel geleerd en duidelijke uitleg ontvangen. Het was een inspirerende en gezellige dag.
  
  

  Bianca
  Nog bedankt voor deze leuke fotocursus. Ik heb heel veel geleerd. Je hebt heel veel geduld om alles twee of drie keer uit te leggen. Was ook een gezellige kleine groep.
  
  

  Esther
  Bij deze wil ik je bedanken voor de fotoworkshop. Totaal onervaren ben ik er ingestapt en er kwam inderdaad veel informatie op mij af. Ik ben zeker wat meer vertrouwd geraakt met onze camera en dankzij jouw uitleg vertrouw ik erop dat ik mooie foto´s zal maken tijdens onze vakantie. Heb er een nieuwe hobby bij.
  
  

  Lottie
  Rene, dank je wel voor een hele leuke workshop. Dankzij jouw goede uitleg, hulp en aandacht heb ik weer zin om met mijn camera aan de slag te gaan. Deze dag was zeer de moeite waard.
  
  

  Bente
  Een leuke workshop waar je in de praktijk aan de slag gaat met de camera! Er was tijdens de workshop naast het ´programma´ ook tijd voor vragen en eigen inbreng. Leuk voor iedereen die zijn of haar camera beter wil leren kennen om vervolgens met de kennis zelf aan het werk te gaan!
  
  

  Maaike
  Zeer nuttige, praktische en ontspannen cursus! Je leert de basis functies kennen van je eigen camera. Rene legt deze functies goed uit, herhaald vaak en staat open voor andere vragen over bv compositie. Je wordt er enthousiast van en wilt meteen aan de slag!
  
  

  Anne
  Hierbij mijn reactie op de fotoworkshop. Ontzettend leerzaam en nuttig. Vond het super dat je je een beetje verdiept had in mijn camera en lens, waardoor ik heel specifiek advies kreeg. Het is toch best ingewikkeld allemaal, en doordat je de tijd hebt om dingen uit te proberen, krijg je er zelf ook gevoel bij wat verschillende waarden van je camera doen met de foto. Bedankt!
  
  

  Pieter
  Een zeer nuttige cursus voor als je de toeters en bellen van je digitale camera nog niet meester bent. Ik ben duidelijk anders naar fotografie gaan kijken en ga er ook anders mee om. De 6 avonden zijn omgevlogen.
  
  

  Roel
  Een cursus fotografie kun je overal wel volgen, maar kundige en enthousiaste docenten zijn schaars. De docent is kundig en enthousiast, en dus heb ik met plezier de functies op mijn camera ontdekt.
  
  

  Edwin
  Ik heb veel geleerd van de fotografie cursus. Het is een no-nonsense cursus waarin theorie en praktijk goed worden gecombineerd. Cursustijd wordt optimaal benut. Ondanks het feit dat ik al het enige wist van fotograferen, vond ik het zeer nuttig en heb nu nog meer plezier bij het fotograferen. Kortom, een aanrader.
  
  

  Frank
  Eindelijk een cursus die zijn geld gewoon waard is! Ik heb zo veel praktische hints en nuttige tips geleerd van Rene. Ook echt eerlijke informatie over camera's en software. Dit kan je alleen van professionals leren! Dit is echt de beste fotografie cursus van Nederland!
  
  

  Marianne
  Dag Rene, ik wil je via deze weg laten weten dat ik de cursus top vond en ik verheug me op een vervolgcursus.
  
  

  Martijn
  Hoi Rene, Naast de basis van het kijken en klikken ben ik zeker anders naar de dagelijkse dingen gaan kijken. Door perspectief en invalshoek te veranderen ontstaat een totaal ander plaatje.
  
  

  Daniëlle
  Hoi Rene, Hier nog een reactie voor je: ik heb de cursus ook als erg zinvol ervaren, m.n. het werken met het model en hoe haar te fotograferen vond ik erg leuk. Maar het werken in de doka en de resultaten zien en de foto´s. zo krijgen als je gehoopt had, vond ik gewoon gaaf! Ik wil hier zeker een vervolg aan geven, waarschijnlijk elders in het land. Bedankt voor je instructies en enthousiaste uitleg.
  
  

  Martijn
  Ha Rene, Ineens zijn de lessen op de vrijdagavonden voorbij. Het mooie van de vrijdagavond was dat het leek alsof we elke keer weer alle tijd van de wereld hadden, ondertussen stilstaand bij allerhande foto´s die ingebracht werden, of bij het fotograferen van een vergeten paraplu. Wat je daar allemaal nog mee kan. De lessen zijn leuk geweest en hebben me een hoop inspiratie opgeleverd. Ik ga nu écht naar buiten fotograferen. Morgen al in het rijk van Nijmegen, hagelbuien die door de dalen voorbij schuiven. Bedankt voor je bevlogenheid en wellicht tot ziens.
  
  

  Kris
  Ik vond de cursus heel leuk. Jammer alleen dat de tijd zo snel gaat. Vooral het model vond ik leuk en leerzaam. Het verschil in foto´s. van iedereen, terwijl het dezelfde vrouw is. Dat is het leuke als je samen aan 1 opdracht werkt, en dan leer je op een andere manier kijken. Misschien is het in de toekomst leuk om vaker zoiets te doen.
  
  

  Joyce
  Hoi Rene! Zoals beloofd nog ff een reactie. Dit was mijn eerste fotocursus en ik heb genoten. Ik vind het leuk dat je open staat voor suggesties en je geeft fijne praktische tips tijdens het fotograferen. Wat mij betreft tot volgend jaar! Een beter compliment kun je niet krijgen toch?
  
  

  Oennio
  Ik vond de cursus heel leuk, het is altijd weer verrassend om in de doka bezig te zijn; of de foto´s zo geworden zijn als dat je ´t in je hoofd had. Jammer alleen dat de tijd zo snel gaat. Vooral het model vond ik leuk en leerzaam. Het verschil in foto´s van iedereen, terwijl het dezelfde vrouw is. Dat is het leuke als je samen aan 1 opdracht werkt, en dan leer je op een andere manier kijken. Misschien is het in de toekomst leuk om vaker zoiets te doen. Groetjes Oennio.
  
  

  Heleen
  Hoi Rene, ik vond de lessen leerzaam wat betreft doka en in de studio. Ik kijk nu ook anders tegen dingen aan zoals positie van landschap of een bepaald gebouw. Mijn interesse gaat toch meer naar portretfotografie. Fotograferen van mensen. Het was een leuke ervaring om mee te maken. Groetjes Heleen.
  
  

  Mia
  Hallo Rene, Ondanks dat ik vrij weinig aanwezig ben geweest de afgelopen periode, heb ik de cursus zinvol gevonden. Ik hoop er volgend jaar (iets frequenter) weer bij te zijn! Vr. groet, Mia.
  
  

  Peter
  Beste Rene, bedankt voor de leuke en leerzame lessen. Ik kijk op een hele andere manier tegen Photoshop aan en heb genoeg geleerd om mij de komende tijd zoet te houden. Zodra ik een nieuwe site heb, zal ik zeker foto´s plaatsen, die ik bewerkt heb met alle kennis die ik de laatste tijd heb opgedaan.
  
  

  Klaas
  Rene, ondanks dat ik niet elke les kon volgen wegens tijdgebrek, heb ik met zeer veel plezier de cursus fotografie en beeldbewerking gevolgd. Ik hoop dat ik jullie kan overhalen tot een vervolgtraject. Rene, bedankt voor het plaatsen van de foto´s uit Kenia.
  
  

  Jolanda
  Rene, de vier lessen fotografie vervolg vond ik erg leuk. Veel geleerd en super dat ieder een huiswerkopdracht kreeg die bij haar paste, en persoonlijke tips en adviezen. Ben meteen helemaal verslingerd geraakt aan fotoshop.
  
  

  Maike
  Rene, bedankt voor je enthousiaste inzet. De lessen waren goed. Ik heb veel geleerd.
  
  

  Marloes
  Veel geleerd in de vervolgcursus. Veel praktische tips en trucs gekregen. Er werd ruim de tijd genomen om vragen te beantwoorden. Wat mij betreft mag hier weer een vervolg op komen.
  
  

  Laurus
  Vier avonden praten, oefenen en huiswerk bespreken. Een nuttige cursus: Fotografie vervolg. Alleen te kort! Is er ook nog een vervolg op de vervolgcursus?